Jaka jest różnica między psychologiem, psychoterapeutą i psychiatrą? Czy każdy psycholog jest psychoterapeutą? Czy psychoterapeuta przepisuje leki? Spróbuję odpowiedzieć na te pytania.
Często zdarza się, że osoby szukające pomocy psychologicznej mają zamieszanie co do tego, u kogo konkretnie tej pomocy szukać. W związku z brakiem ustawy o zawodzie psychoterapeuty w Polsce, tak naprawdę każda osoba może założyć działalność związaną z tym obszarem, bez wykształcenia w tym kierunku. Prowadzi to do zamieszania wśród potencjalnych klientów i często skutkuje niewłaściwymi praktykami i łamaniem zasad przez osoby określające się mianem specjalistów.
A oto podstawowe różnice:
- Psycholog to osoba, która ukończyła 5-letnie studia magisterskie z psychologii na uniwersytecie. Może pracować w różnych obszarach, takich jak prowadzenie warsztatów, psychologia biznesu i inne. Psycholog po ukończeniu studiów magisterskich nie ma uprawnień do prowadzenia psychoterapii. Jest natomiast przygotowany do prowadzenia poradnictwa, czyli wstępnych spotkań, które służą postawieniu diagnozy i pokierowaniu na dalsze leczenie. Najczęściej ta forma pomocy ma miejsce w publicznych instytucjach, takich jak na przykład szkoły. Nie może przepisywać leków. W Polsce potocznie najczęściej używa się wymiennie określenia psycholog i psychoterapeuta, co jest trochę mylące, ale może wynika z trudności w odróżnieniu jednego od drugiego.
- Psychoterapeuta to osoba z wyższym wykształceniem (najczęściej po studiach psychologicznych, lekarskich lub pedagogicznych), która ukończyła 4-letnie szkolenie z zakresu psychoterapii (lub jest w trakcie szkolenia). Szkolenie to polega na zdobywaniu wiedzy teoretycznej, praktycznej, superwizji* i odbyciu terapii własnej. Kończy się uzyskaniem certyfikatu psychoterapeuty. Psychoterapeuta ma obowiązek nieustannie podnosić swoje kwalifikacje poprzez superwizję, udział w konferencjach i poszerzanie wiedzy z dziedziny, którą się zajmuje. Należy też do stowarzyszenia terapeutycznego związanego z nurtem, w którym się szkolił. W przypadku wątpliwości warto zapytać go o jego kwalifikacje zawodowe i przynależność do stowarzyszenia. Psychoterapeuta nie przepisuje leków (chyba, że jednocześnie jest lekarzem). Psychoterapeuta prowadzi konsultacje i psychoterapię.
- Psychiatra to osoba, która ukończyła studia lekarskie i specjalizację z psychiatrii (lub jest w trakcie specjalizacji). Psychiatra ma uprawnienia do wypisywania leków, w przeciwieństwie do psychologa i psychoterapeuty. Psychiatra też może także prowadzić psychoterapię, pod warunkiem, że ukończył 4- letnie szkolenie psychoterapeutyczne.
* superwizja – spotkania, w trakcie których terapeuta przedstawia swoją pracę z pacjentami bardziej doświadczonemu terapeucie (superwizorowi) i w ten sposób pogłębia rozumienie problemów pacjenta.
Co to w praktyce oznacza?
Jeżeli cierpisz na różnego rodzaju trudności w codziennym życiu, które wynikają z bieżących wydarzeń, lub mają swoje źródło w przeszłości, najlepiej w pierwszej kolejności zgłosić się do psychoterapeuty. Psychoterapeuta ma wiedzę na temat leczenia zaburzeń psychicznych i emocjonalnych; pomaga też w kryzysach życiowych, trudnościach w relacjach z ludźmi. Może także służyć pomocą w lepszym rozumieniu siebie.
W razie gdy trudności są bardzo nasilone i utrudniają codzienne życie; w przypadku myśli samobójczych, a także innych niepokojących objawów, warto zgłosic się do psychiatry. Z reguły po postawieniu wstępnej diagnozy przepisuje on leki i /lub kieruje na psychoterapię.
Przy wyborze terapeuty należy zwrócić uwagę by była to osoba, która ukończyła 4-letnie szkolenie z zakresu psychoterapii, pracuje pod superwizją i nieustannie się dokształca. Czasami zdarza się, że mimo wyboru wykwalifikowanej osoby, między pacjentem, a terapeutą nie ma tzw. chemii. Warto dać sobie czas i lepiej przyjrzeć się swoim odczuciom w gabinecie. Wstępne konsultacje służą między innymi temu, aby pacjent stwierdził, jak mu się pracuje z danym specjalistą i w razie negatywnych odczuć poszukał kogoś innego. Terapeuta nie może nawiązywać z pacjentem żadnych relacji relacji wykraczających poza relację czysto terapeutyczną w gabinecie. Dotyczy to w szczególności kontaktów seksualnych. W razie wątpliwości czy terapeuta pracuje zgodnie z zasadami etycznymi, należy skontaktować się z jego stowarzyszeniem i takie wątpliwości zgłosić.